تامین مالی جمعی
تامین مالی جمعی استفاده از مقادیر اندک سرمایه از سوی تعداد زیادی از افراد برای تامین مالی یک سرمایهگذاری تجاری جدید است. سرمایهگذاری جمعی از دسترسی آسان شبکههای گسترده مردم از طریق رسانههای اجتماعی و وبسایتهای تأمین مالی جمعی برای گرد هم آوردن سرمایهگذاران و کارآفرینان، با پتانسیل افزایش کارآفرینی با گسترش مجموعه سرمایهگذاران فراتر از دایره سنتی مالکان، بستگان و سرمایهگذاران خطرپذیر استفاده میکند. دسترسی و افزایش سرمایه کلید رشد هر شرکتی است. برای شرکتهای بزرگتر و با سابقهتر جمعآوری پول از سرمایهگذاران یا گرفتن بدهی اضافی از وام دهندگانشان آسان است. با این حال، برخی از مشاغل ممکن است با موانعی روبرو شوند که میتواند رشد آنها را متوقف کند. این امر به ویژه در مورد شرکتهای کوچکتر و استارتآپها صادق است، جایی که سرمایهگذاری جمعی مفید است. اولین مورد از سرمایهگذاری جمعی در سال 1997 ثبت شد، زمانی که یک گروه موسیقی از بریتانیا برای یک تور کنسرت از طرفداران پول جمع آوری کرد. ArtistShare که اولین سایت تامین مالی جمعی بود، سه سال بعد راه اندازی شد، تقریبا یک دهه بعد، این منبع کلیدی برای شرکتها برای افزایش سرمایه شد.
روشهای تامین مالی جمعی به 4 دسته کلی تقسیم میشوند:
- تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش
- تامین مالی جمعی مبتنی بر سرمایهگذاری
- تامین مالی جمعی مبتنی بر بدهی
- تامین مالی جمعی مبتنی بر خیریه
انواع تامین مالی جمعی
تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش
سرمایهگذاری جمعی پاداش زمانی است که افراد در ازای دریافت پاداش، به یک پروژه یا ایده کمک میکنند. یک خالق یک هدف مالی برای یک پروژه خاص تعیین میکند و افراد میتوانند برای رسیدن به آن هدف سرمایهگذاری کرده و مشارکت کنندگان در ازای مشارکت خود، پاداشی دریافت خواهند کرد که اغلب با پروژه مرتبط است، مانند دسترسی زودهنگام به یک محصول، کالای انحصاری یا شناسایی در اعتبارات. بر اساس پاداش تأمین مالی جمعی در میان سازندگانی که به دنبال راه اندازی محصول یا ایده جدید هستند، محبوبیت دارد، زیرا به آنها اجازه میدهد بدون انصراف از سهام شرکت خود یا گرفتن بدهی، سرمایه جمعآوری کنند. در عوض، آنها می توانند به حامیان یک پاداش ملموس ارائه دهند که نشاندهنده قدردانی آنها از حمایت آنها است. بسیاری از پلتفرمهای سرمایهگذاری جمعی مبتنی بر پاداش وجود دارند که سرمایهگذاری جمعی را برای بسیاری از سازندگان، از فیلمسازان مستقل گرفته تا استارتآپهای فناوری، در دسترس قرار دادهاند. کمپینهای موفق اغلب به یک طرح خوب، حضور قوی در رسانههای اجتماعی و درک واضح از پاداشهایی که برای حامیان بالقوه جذاب هستند، نیازدارند.
تامین مالی جمعی مبتنی بر سرمایهگذاری
سرمایهگذاری جمعی سهام، روشی برای افزایش سرمایه است که توسط استارتآپها و شرکتهای در مراحل اولیه استفاده میشود. اساسا، سرمایهگذاری جمعی سهام، اوراق بهادار شرکت را در ازای تأمین مالی به تعدادی از سرمایهگذاران بالقوه ارائه میکند. هر یک از سرمایهگذاران به نسبت سرمایهگذاری خود حق دارند از سهام شرکت بهرهمندشوند. تامین مالی جمعی سهام کاملا متفاوت از سایر روشهای تامین مالی جمعی مانند سرمایهگذاری جمعی با پاداش و تامین مالی جمعی اهدایی است. برخالف روشهای متعارف افزایش سرمایه برای شرکتهای در مراحل اولیه، که عمدتا به سرمایهگذاری گروه کوچکی از سرمایهگذاران حرفهای متکی هستند، سرمایهگذاری جمعی سهام گروه وسیعتری از سرمایهگذاران را هدف قرار میدهد. ایده اصلی سرمایهگذاری جمعی، جمعآوری سرمایه مورد نیاز از طریق جلب مشارکتهای کوچک تعداد زیادی از سرمایهگذاران است.
تامین مالی جمعی مبتنی بر بدهی
تامین مالی جمعی بدهی راهی برای کسبوکارها برای قرض گرفتن پول از افراد زیادی از طریق یک پلتفرم تامین مالی جمعی است. این در درجه اول توسط استارتآپها و بعد از آن شرکتهای کوچک و متوسط (SME’s) با حداقل چند سال سابقه مالی استفاده میشود. مانند بانک، سرمایهگذاران به کسب و کار پول قرض میدهند و انتظار دارند آن را با بهره پس بگیرند. از پیش تعیین میشود، طبق تأمین مالی جمعی بدهی در مقایسه با سایر فرصتهای سرمایهگذاری تأمین مالی جمعی، یک سرمایهگذاری با ریسک کمتر در نظر گرفته میشود. بازده معمولا برنامه بازپرداخت توافق شده. بنابراین، از قبل از پرداختهای دقیقی که دریافت خواهید کرد، مطلع خواهید شد، مگر اینکه کسب و کار ورشکسته شود. حتی اگر چنین شود، سرمایهگذاران بدهی (بستانکاران یا وامدهندگان) بیشترین پیشینه سرمایهگذاری در طرح را دارند، اولین کسانی هستند که پول خود را از آنچه که از کسب و کار باقیمانده است مطالبه میکنند.
تامین مالی جمعی مبتنی بر خیریه
تامیـن مالـی جمعـی مبتنـی بـر کمـک مالـی راهـی بـرای تامیـن پول بـرای یک پـروژه بـا درخواسـت از تعـداد زیـادی از مشـارکتکنندگان اسـت که به صـورت جداگانـه مبلغ کمـی را بـه آن اهـدا کننـد. در مقابـل، حامیـان ممکـن اسـت جوایـز نمادینـی دریافت کنند کـه با افزایش انـدازه کمـک، اعتبار آن افزایـش مییابد. بـا این حال، بـرای کوچکترین چیـزی دریافـت نکند. گاهـی اوقات به عنـوان سـرمایهگذاری جمعی پـاداش از آن یاد میشـود، توکنهـای کمکهای مالی ممکن اسـت مبالـغ، سـرمایهگذار ممکـن اسـت اصلا شـامل پیشفـروش یـک آیتـم باشـد کـه بـا سـرمایه جمعآوری شـده تولید میشـود. سـرمایهگذاری جمعـی مبتنی بر کمـک مالی نیـز میتوانـد در تالش بـرای جمعآوری سـرمایه بـرای اهـداف خیریـه اسـتفاده شـود. از آنجایـی کـه این نـوع سـرمایهگذاری جمعی مبتنی بـر کمکهای مالی اسـت، سـرمایهگذاران هیـچ گونه مالکیت یـا حقوقی در مـورد پروژه بـه دسـت نمیآورنـد و همچنین بـه اعتبار پـروژه تبدیل نمیشـوند.
تامین مالی جمعی در جهان در یک نگاه
پنــج کشــور پیشــرو در دنیــا در زمینــه تامیــن مالــی جمعــی بــر اســاس ارزش معامــات بــه ترتیــب: ایالات متحده آمریـکا، بریتانیـا، فرانسـه، آلمـان و اسـترالیا مـی باشـند کـه نشـان از اهمیـت موضـوع تامیـن مالـی جمعــی در کشــورهای توســعه یافته دنیاســت. در میــان کشــورهای پیشــرو در زمینــه روشهــای تامیــن مالــی جایگزیــن، کشــور چیــن رتبــه نخســت را بــه خــود اختصــاص داده اســت. این کشــور بــا 215.4 میلیـارد دلار در زمینـه روشهـای تامیـن مالـی جایگزیـن پیشــتاز اســت و فاصلــه معنــاداری بــا کشــور دوم یعنــی ایالات متحده آمریــکا دارد.
وضعیت تامین مالی جمعی در جهان
- اندازه بازار جهانی تامین مالی جمعی حدود 30 میلیارد دلار در سال 2019 بوده است که رشد سالانه بیش از 16 درصدی برای آن از سال 2021 تا 2026 پیشبینی شده است (MordorIntelligence, 2020).
- علاوه بر این، تجزیه و تحلیل بازار 2021 توسط تکنایو نشان میدهد که بازار جهانی تامین مالی جمعی به طور بالقوه میتواند از سال 2021 تا 2025 به میزان 196.36 میلیارد
دلار رشد کند (Technavio، 2021). - کشوری که بالاترین میزان تامین مالی جمعی را در سال 2021 داشته است، ایالات متحده آمریکا با حدود 504 میلیون دلار است و پس از آن بریتانیا (62 میلیون دلار)، فرانسه
(52 میلیون دلار)، آلمان (42 میلیون دلار) و استرالیا (31 میلیون دلار) (Statista، 2021). - با این حال، آمار کلی تامین مالی جمعی از کمبریج نشان میدهد که چین با حجم مالی 215.4 میلیارد دلاری، رهبر جهانی در زمینه روشهای تامین مالی جایگزین است. این کشور بسیار جلوتر از ایالات متحده (61 میلیارد دلار) و بریتانیا (10.4 میلیارد دلار) است (دانشگاه کمبریج، 2020).
- 1478 سازمان تأمین مالی جمعی در ایالات متحده وجود دارد (Crunchbase، 2021).
- علاوه بر این، 6،445،080 کمپین تامین مالی جمعی در سال 2019 (Fundly، 2020) برگزار شده است.
پیشبینی حجم تامین مالی جمعی در جهان تا 2025
روند بازار تامین مالی جمعی از سال 2019 صعودی بوده است، روندی که در بازهی 2019 تا 2020 به خاطر همهگیری کرونا متوقف شد و با کاهش حجم روبه رو گردید اما پس از این سال بود که این بازار در دنیا به یک روند کاملا صعودی به مسیر خود ادامه داد. با توجه به پیشبینیهای صورت گرفته از حجم تامین سرمایه در سال 2025 که به عدد 1201.1 میلیون دلار خواهد رسید، بازار طی یک بازهی 5 ساله رشدی 120 درصدی را تجربه خواهد کرد و حجم تامین سرمایه به شیوه تامین مالی جمعی 120 درصد بزرگتر خواهد شد.
تعداد پلتفرمهای تامین مالی جمعی در کشورهای پیشتاز دنیا
کشـورهای توسـعه یافته دنیـا بـه نسـبت سـایر کشـورها، تعـداد پلتفرمهـای تامیـن مالـی بیشـتری را دارنـد، بـه گونـهای کـه در میـان همیـن کشـورها نیـز ایالات متحده آمریکا نزدیـک بـه 4 برابـر کشـور انگلسـتان، دارای پلتفرمهـای تامیـن مالـی جمعـی اسـت و در جایـگاه بعـدی کشـور فرانسـه بـا 53 پلتفـرم فعـال جـز سـه کشـور برتـر دنیـا از نظـر تعداد پلتفرمهـای فعـال تامیـن مالـی جمعی هسـتند.
برترین پلتفرمهای تامین مالی جمعی دارای مجوز از نظر حجم تامین سرمایه در سال 2020؛ ایاالت متحده آمریکا
پلتفــرم Wefunder برتریــن پلتفــرم بــازار قانونــی تامیــن مالــی جمعــی آمریــکا در ســال 2020 بــوده اســت، حجم تامیــن ســرمایه ایــن پلتفــرم در ســال 2020 ، 70.89 میلیــون دلار بــوده اســت.
تامین مالی جمعی و فرصتی برای کشورهای در حال توسعه
در حالی که تامین مالی جمعی هنوز تا حد زیادی یک پدیده در جهان توسعهیافته است، می تواند با حمایت دولتها و سازمانهای دولتی و خصوصی به ابزار مفیدی در کشورهای در حال توسعه نیز تبدیل شود. منابع قابل توجهی از استعدادها، فعالیتها و سرمایههای کارآفرینی در بسیاری از اقتصادهای نوظهور مورد بی توجهی قرارگرفته است، در حالی که نگرشهای سنتی نسبت به ریسک، کارآفرینی و امور مالی رشد اقتصادی و نوآوری بالقوه را دچار سکون می کند. این اقتصادها این پتانسیل را دارند که با جهش در بازارهای سرمایه سنتی و الگوبرداری از نظامهای نظارتی مالی کشورهای توسعه یافته و کشورهای همسایه، رشد را به پیش ببرند. انجام موفقیت آمیز این امر مستلزم آموزش مداوم در زمینه کارآفرینی و دسترسی به ابزارهای مالی جدید از جمله تامین مالی جمعی است.
تامین مالی جمعی و سرمایهگذاری درآن هر کدام این پتانسیل را دارند که چندین نقش مهم را در اکوسیستم کارآفرینی و مالی در جهان در حال توسعه ایفا کنند. با این حال، در مقایسه با جهان توسعهیافته، بسیاری از کشورهای در حال توسعه توسط عوامل فرهنگی، اقتصادی و نهادهایی که فعالیتهای کارآفرینی و تامین مالی را مورد توجه قرار ندادهاند، به چالش کشیده شدهاند. با این وجود، پتانسیل قابل توجهی برای پلتفرمهای تامین مالی جمعی برای هدایت سرمایههای افراد در کشورهای در حال توسعه به پروژههای داخل شهر، کشور یا منطقه خودشان وجود دارد. بنابراین، پلتفرمهای تامین مالی جمعی پتانسیل ارائه بازده برای سرمایهگذاران، تغییر هنجارهای اجتماعی، ورود سرمایه به شهرها و مناطق مختلف و فراهم کردن فرصتهای سرمایهگذاری برای کانالهای پساندازی افراد و همچنین تولید ثروت، نوآوری و شغل را دارند.
انتظار میرود که اندازه صنعت تامین مالی جمعی جهانی از 1.41 میلیارد دلار در سال 2023 به 4.5 میلیارد دلار تا سال 2032 با نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR(13.8 درصد در طول دوره پیشبینی افزایش یابد.
عوامل محرک رشد در اندازه بازار تامین مالی جمعی:
عوامل متعددی به گسترش پررونق اندازه بازار تامین مالی جمعی کمک میکنند و بر مسیر رشد پویای آن تأثیر میگذارند. نخست ، مردمیترکردن و شناسایی ظرفیتهای این بازار به عموم جامعه توسط پلتفرمهای تامین مالی جمعی یک محرک کلیدی است. افراد و کسبوکارها بهطور فزایندهای به تامین مالی جمعی به عنوان یک جایگزین مناسب برای تأمین مالی سنتی روی میآورند، که امکان رویکردی گستردهتر و فراگیرتر برای جذب سرمایه در بخشهای مختلف را فراهم میکند.
دومین عامل، پیشرفتهای فناورانه و ظهور پلتفرمهای آنلاین است که نقشی اساسی در شکل دادن به اندازه بازار دارند. تامین مالی جمعی از پلتفرمهای دیجیتال برای ارتباط سازندگان، نوآوران و کارآفرینان با مخاطبان جهانی سرمایهگذار استفاده کرده است. این تغییر به سمت تأمین مالی جمعی آنلاین، دسترسی را افزایش میدهد و اکوسیستمی پویا را تقویت میکند که به اندازه کلی بازار تأمین مالی جمعی کمک میکند. علاوه بر این، تنوع مدلهای تامین مالی جمعی، از جمله تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش، مبتنی بر سرمایهگذاری و مبتنی به بدهی به رشد بازار کمک میکند. در دسترس بودن گزینههای مختلف تامین مالی جمعی به افراد و کسب و کارها این امکان را میدهد تا مدلی را انتخاب کنند که به بهترین وجه با نیازهای مالی آنها مطابقت دارد و جذابیت کلی و پذیرش تامین مالی جمعی را در صنایع مختلف گسترش دهد.
بررسی وضعیت منطقه ای صنعت تامین مالی جمعی جهان:
آمریکای شمالی:
آمریکای شمالی پیشتاز بازار جهانی تامین مالی جمعی است که توسط یک اکوسیستم استارتاپی قوی، محیط نظارتی مطلوب و مشارکت بالای سرمایهگذاران هدایت میشود. ایالات متحده آمریکا، به ویژه با پلتفرمهایی مانند Indiegogo ،Kickstarter، و GoFundMe که طیف گستردهای از کمپینهای تامین مالی جمعی را راهاندازی میکنند، یکی از مشارکتکنندگان کلیدی در بازار جهان است. این منطقه از فرهنگ نوآوری و کارآفرینی بهره میبرد و استارتاپها و کسب و کارهای کوچک از تامین مالی جمعی برای جذب سرمایه برای توسعه محصول، پروژههای خلاقانه و اهداف اجتماعی استفاده میکنند. علاوه بر این، مقررات کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) مانند مقررات تامین مالی جمعی و مقررات بازار تامین مالی جمعی را در آمریکای شمالی تقویت میکند.
اروپا:
اتحادیه اروپا بازار تامین مالی جمعی با سرعت رشد بالا است که با افزایش آگاهی از گزینههای تامین مالی جایگزین، چارچوبهای نظارتی و حمایتی و پیشرفتهای فناورانه پیش میرود. کشورهایی مانند بریتانیا، آلمان و فرانسه بازارهای کلیدی برای پلتفرمهای تامین مالی جمعی هستند، با کمپینهای متنوعی از پروژههای خالقانه گرفته تا سرمایهگذاری در امالک و مستغلات.
آسیا-اقیانوسیه:
منطقه آسیا-اقیانوسیه یک فرصت رشد قابل توجه برای بازار تامین مالی جمعی است که ناشی از رشد سریع اقتصادی، افزایش نفوذ اینترنت و اکوسیستم استارتاپی در حال رشد است. کشورهایی مانند چین، ژاپن و کره جنوبی پیشتاز پذیرش تامین مالی جمعی هستند و با پلتفرمهایی مانند Tencent WeChat و Taobao از Alibaba که کمپینهای تامین مالی جمعی را برای کارآفرینان و مشاغل کوچک تسهیل میکنند. پایگاه جمعیتی زیاد منطقه، طبقه متوسط رو به رشد و علاقه فزاینده سرمایهگذاران به سرمایهگذاریهای جایگزین، تقاضا برای پلتفرمهای تامین مالی جمعی را افزایش می دهد. علاوه بر این، ابتکارات دولتی برای ترویج کارآفرینی و نوآوری، همراه با چارچوبهای نظارتی حمایتی، به رشد بازار سرمایهگذاری جمعی در آسیا-اقیانوسیه کمک میکند.
آمریکای لاتین:
بازار تامین مالی جمعی آمریکای لاتین به دلیل افزایش دسترسی به فناوری، افزایش فرهنگ کارآفرینی و نیاز به گزینههای تامین مالی جایگزین در منطقه در حال تحول است. کشورهایی مانند برزیل، مکزیک و آرژانتین بازارهای کلیدی برای پلتفرمهای تامین مالی جمعی هستند، با کمپینهایی که از پروژههای خالقانه گرفته تا طرحهای توسعه اجتماعی را شامل میشود. علیرغم چالشهایی مانند نوسانات اقتصادی و عدم نظارت متناسب، پلتفرمهای تامین مالی جمعی در آمریکای لاتین در بین کارآفرینان، هنرمندان و شرکتهای اجتماعی که به دنبال افزایش سرمایه و تعامل با مخاطبان جهانی هستند، مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر این، مشارکت بین پلتفرمهای تامین مالی جمعی، موسسات مالی و سازمانهای دولتی رشد اکوسیستم تامین مالی جمعی را در منطقه تسهیل میکند.
خاورمیانه و آفریقا:
این منطقه به تدریج تامین مالی جمعی را به عنوان ابزاری برای تأمین مالی نوآوری، کارآفرینی و پروژههای اجتماعی پذیرفتهاست. کشورهایی مانند امارات متحده عربی، کنیا و آفریقای جنوبی بازارهای نوظهوری برای پلتفرمهای تامین مالی جمعی هستند، با کمپینهایی که نیازهای متنوعی مانند استارتاپهای فناوری، پروژههای مراقبت بهداشتی و طرحهای اجتماعی را برطرف میکنند. در حالی که چارچوبهای نظارتی و چالشهای زیرساختی در برخی از بخشهای منطقه وجود دارد، پلتفرمهای تامین مالی جمعی از فناوری و مشارکت برای غلبه بر موانع و تسهیل دسترسی به سرمایه استفاده میکنند.
پلتفرمهای جهانی تامین مالی جمعی
- پلفترمهـای Indiegogo ،Kickstarter و GoFundMe بزرگتریـن پلتفرمهـای تامیـن مالی جمعی دنیا از نظر تعداد کاربران میباشـند.
- در میـان پلتفرمهـای تامیـن مالی جمعی، پلتفرم Kickstarter بیشـترین تعداد کمپینهای موفق تامین مالی را داشته اسـت.
- پلتفرم Indiegogo نیز رتبه اول میان پلتفرمهای تامین مالی جمعی از نظر حجم تامین سـرمایه داشته اسـت.
- Kickstarter دارای بیشـترین تعداد پروژههای تکمیل شـده از ژانویه 2014 تا آوریل 2021 با 383218 پروژه اسـت. (TheCrowdDataCenter، 2021)
- Kickstarter، همچنین پلتفرمی با محبوبترین پروژهها اسـت که هر کدام به طور متوسـط 135 سـرمایهگذار دارد. (TheCrowdDataCenter، 2021)
- Indiegogo دارای بالاترین میانگین حجم تامین سـرمایه با 172473 دلار اسـت. (TheCrowdDataCenter, 2021)
- جالــب توجــه اســت کــه بالاترین میــزان موفقیــت پــروژه متعلــق بــه Fundrazr بــا ٪42.4 اســت، بــه دنبــال آن Crowdfunder 16.7%) ،(Kickstarter 37.1%))
(Indiegogo 12.8%)، و (Rockethub 6.8%). (TheCrowdDataCenter, 2021) - از نظــر ســرمایه جمع آوریشــده در ایالات متحده آمریــکا، پلتفرمهــای پیشــرو بــرای تامیــن مالــی جمعــی تحــت نظــر مراجــع قانونــی، عبارتنــد از (Wefunder) (70.89 میلیون دلار)، (StarterEngine) (68.6 میلیون دلار)، (Republic) (37.65 میلیون دلار)، (Netcapital) (8.18 میلیون دلار) و (Microventures) (5.71 میلیون دلار). (KingsCrowd, 2021)
طرحهای فعال تامین مالی جمعی بر اساس حوزه فعالیت تا آوریل 2021
بررسی های آماری از طرحهای فعال تا آوریل 2021 نشان داده است که بیشترین تعداد طرحهای فعال به حوزه «فیلم و ویدیو» اخصاص یافته است و در جایگاه بعدی حوزه «فناوری» قرار دارد.