به اطلاع عاملین مجاز تأمین مالی جمعی، نهادهای مالی و سایر فعالین این حوزه می‌رساند که در راستای اجرای تکالیف مذکور در مواد ۳۹ و ۴۴ دستورالعمل تأمین مالی جمعی مصوب ۱۳۹۷/۰۲/۲۵ شورای عالی بورس و اوراق بهادار، «ضوابط اجرایی مواد ۳۹ و ۴۴ دستورالعمل تأمین مالی جمعی» به شرح پیوست، به تصویب کارگروه ارزیابی تأمین مالی جمعی رسید.
شایان ذکر است مفاد این ضوابط (به جز ماده ۳) از ابتدای شهریورماه سال جاری و ماده ۳ ضوابط پیوسته از اوایل آبان‌ماه سال جاری الزامات اجرا می‌باشد.
در راستای اجرای تکالیف مذکور در مواد ۳۹ و ۴۴ دستورالعمل تأمین مالی جمعی مصوب ۱۳۹۷/۰۲/۲۵ شورای عالی بورس و اوراق بهادار، ضوابط اجرایی مواد ۳۹ و ۴۴ دستورالعمل تأمین مالی جمعی، در ۱۵ ماده و ۲۰ تبصره به شرح زیر، به تصویب کارگروه ارزیابی تأمین مالی جمعی (موضوع بند ۱۳ ماده یک دستورالعمل تأمین مالی جمعی) رسید.
۱. تعاریف
ماده ۱: اصطلاحات و واژه‌های به‌کاررفته در این ضوابط، به همان مفاهیمی است که در دستورالعمل تأمین مالی جمعی مصوب شورای عالی بورس و اوراق بهادار مورخ ۱۳۹۷/۰۲/۲۵ و قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران آمده است؛ سایر اصطلاحات دارای معانی زیر می‌باشد:
- دستورالعمل: دستورالعمل تأمین مالی جمعی مصوب شورای عالی بورس و اوراق بهادار.
- دبیرخانه کارگروه ارزیابی: واحدی ستاد سازمانی در فرابورس ایران به ریاست دبیر کارگروه ارزیابی (موضوع بند د ماده ۱۴ دستورالعمل) است که از این پس به اختصار دبیرخانه نامیده می‌شود. این دبیرخانه، در پرونده‌های انضباطی موضوع این ضوابط، به‌عنوان واحد نظارتی و واحد راهنما کننده عمل می‌نماید.
- دبیرخانه حقوقی: دبیرخانه‌ای است که تحت نظر مدیریت حقوقی و تطبیق فرابورس ایران تشکیل شده و انجام امور مذکور در تبصره ماده ۶ این ضوابط را بر عهده دارد.
- طرح‌های در حال اجرا: منظور طرح‌هایی است که منابع مالی جمع‌آوری‌شده به متقاضی تخصیص داده شده و هنوز با تأمین‌کنندگان تسویه صورت نگرفته باشد.
- تخلف: هرگونه فعل یا ترک فعل عام که منجر به نقض قوانین و مصوبات شورای عالی بورس و اوراق بهادار، سازمان بورس و اوراق بهادار، کارگروه ارزیابی و فرابورس ایران گردد.
۲. وظایف عامل
ماده ۲: عامل علاوه بر وظایفی که مطابق دستورالعمل به وی محول شده است، دارای وظایف زیر نیز می‌باشد:
- اجرای ابلاغیه‌ها و مکاتبات کارگروه ارزیابی و دبیرخانه.
- حصول اطمینان از اینکه اطلاعات یا سندی که توسط متقاضی برای درخواست ارائه می‌شود، نادرست یا مغلطه‌آمیز نیست.
- حصول اطمینان نسبت به محتوای تبلیغات، اطلاع‌رسانی و بازاریابی طرح، به‌طوری‌که حاوی اطلاعات مغلطه‌آمیز و خلاف واقع نباشد.
- اطمینان از اینکه متقاضی در حال دریافت، ممنوعیت‌های مندرج در ماده ۱۴۱ لایحه قانونی اصل چهارم قسمتی از قانون تجارت نمی‌باشد.
- نظارت مستمر بر انتشار، افشاء و اعتبار مستندات مربوط به طرح‌ها، وفق مصوبات کارگروه ارزیابی.
- آگاه‌سازی تأمین‌کنندگان نسبت به ریسک‌های احراز شده طرح و اخذ بیانیه ریسک از تأمین‌کنندگان.
تبصره ۱: عامل باید بیانیه‌ها را حداقل تا پنج سال پس از تسویه طرح نگهداری نماید.
تبصره ۲: حداقل مفاد بیانیه ریسک، توسط کارگروه ارزیابی تأمین مالی جمعی تدوین و ابلاغ می‌گردد.
- اعلام شماره حساب یا حساب‌های مختص عملیات تأمین مالی جمعی به نام عامل بر روی سکو برای عموم تأمین‌کنندگان. (این حساب یا حساب‌ها صرفاً برای عملیات تأمین مالی جمعی به‌کاررفته خواهد شد.)
- نگهداری کلیه مستندات پرداخت به متقاضی (اصل مبلغ) و به تأمین‌کنندگان (اعم از اصل و فرع سرمایه آنها) حداقل به مدت پنج سال.
تبصره ۱: واریز مستقیم توسط متقاضی (یا شخص ثانی به نیابت از متقاضی به‌غیراز عامل) به تأمین‌کنندگان مجاز نمی‌باشد.
تبصره ۲: واریز مستقیم توسط تأمین‌کنندگان (یا شخص ثانی به نیابت از تأمین‌کنندگان به‌غیراز عامل) به حساب متقاضی مجاز نخواهد بود.
تبصره ۳: پس از تأمین مبلغ مورد نیاز طرح، انتقال وجوه جمع‌آوری‌شده به متقاضی توسط عامل باید حداکثر ظرف دو روز کاری انجام شود.
- افشای هرگونه تعارض منافع و ارتباط بین مدیران، سهامداران بالای ۱۰ درصد، مدیرعامل یا اعضای هیأت‌مدیره عامل یا نهاد مالی با متقاضی در فراخوان هر طرح.
- اخذ تأییدیه نهاد مالی در خصوص پرداخت به متقاضی (اصل مبلغ) و به تأمین‌کنندگان (اعم از اصل و فرع سرمایه آنها).
- نگهداری وثایق و ضمانت‌نامه‌های مربوط به طرح‌ها.
- درخواست مطالبه ضمانت‌نامه‌ها و وثایق مربوط به طرح‌های نکول‌شده.
ماده ۳: عاملین در هر زمان می‌توانند حداکثر تا دو برابر سقف مندرج در ماده ۹ دستورالعمل یا ۲۰ برابر سرمایه ثبتی خود (هرکدام بیشتر باشد) مطابق شرایط زیر، طرح در حال اجرا داشته باشند:
- عامل نمی‌تواند برای متقاضی و اشخاص وابسته به متقاضی، بیش از ۵ درصد سقف مجاز خود، طرح در حال اجرا داشته باشد.
- در صورت نکول در پرداخت طرح در حال اجرا تا زمان ایفای تعهدات، سقف‌های مجاز اعلام‌شده فوق معادل ۲ برابر تعهدات نکول‌شده، کاهش می‌یابند.
- هر متقاضی در هر زمان حداکثر تا ۲ برابر سقف مندرج در ماده ۹ دستورالعمل می‌تواند از عاملین مختلف طرح در حال اجرا داشته باشد.
- در مورد طرح‌هایی که دارای ضمانت‌نامه معتبر و قابل تمدید مطابق ضوابط اعلامی توسط کارگروه ارزیابی می‌باشند و طرح‌هایی که دارای توثیق دارایی نقدشوندۀ شامل اوراق بهادار پذیرفته‌شده در فرابورس ایران یا بورس تهران یا واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان تضمین باشند، معادل ۲۰ درصد مبلغ طرح در محاسبات ماده ۳ لحاظ می‌گردد.
تبصره ۱: در خصوص بند ۳-۳ (فوق)، در صورت نکول طرح، هیچ‌یک از عاملین مجاز به تأمین مالی جمعی متقاضی مذکور تا یک سال پس از ایفای کامل تعهدات نمی‌باشند.
تبصره ۲: مبانی فوق می‌تواند توسط کارگروه بازنگری گردد.
ماده ۴: فراخوان علاوه بر موارد مندرج در مواد هفتم و بیست و پنجم دستورالعمل، باید شامل موارد زیر نیز باشد:
- خلاصه طرح به همراه اهداف کمی و کیفی؛
- ارائه سوابق اجرایی مؤسسین و اشخاص کلیدی؛
- شرح مجوزها؛
- شرح وضعیت طرح از قبیل زیرساخت‌ها، کانال‌های تجاری فعلی، نیروی انسانی فعلی؛
- سوابق اعتبار شرکت متقاضی و اعضای هیأت‌مدیره و مدیرعامل؛
- معرفی ناظر فنی و یا ناظر مالی؛
- وضعیت مالی شرکت متقاضی؛
۳. وظایف نهاد مالی
ماده ۵: نهادهای مالی طرف قرارداد با عامل، علاوه بر وظایفی که مطابق دستورالعمل به آن محول شده است، مسئولیت انجام اقدامات زیر را نیز دارد:
- نظارت بر فرآیند اخذ مجوز فعالیت عامل؛
- نظارت بر فرآیند تأمین مالی جمعی؛
- نظارت بر فرآیند معاملات ثانویه اوراق بهادار شرکت؛
- بررسی گزارش عملکرد و صورت‌های مالی حسابرسی‌شده عامل موضوع ماده ۳۱ دستورالعمل؛
- تأیید درخواست پرداخت به متقاضی (اصل مبلغ) و به تأمین‌کنندگان (اعم از اصل و فرع سرمایه آنها)؛
- ارائه گزارشات قبلی از پایش فعالیت عامل یا عاملین طرف قرارداد به دبیرخانه؛
- نگهداری وثایق و ضمانت‌نامه‌های مربوط به طرح‌های عامل و اشخاص وابسته به عامل؛
- درخواست مطالبه ضمانت‌نامه‌ها و وثایق مربوط به طرح‌های نکول‌شده عامل و اشخاص وابسته به عامل؛
- دریافت و نگهداری یک نسخه از قرارداد منعقد شده میان عامل و متقاضی.
تبصره ۱: در صورت پایان قرارداد همکاری بین عامل و نهاد مالی، وظایف نهاد مالی در قبال طرح‌های تأییدشده توسط ایشان همچنان به قوت خود باقی است.
تبصره ۲: در صورتی که نهاد مالی به‌عنوان عامل فعالیت نماید، نمی‌تواند برای خود یا اشخاص وابسته از طریق سکوی خود تأمین مالی نماید.
۴. رسیدگی به تخلفات
ماده ۶: پرونده تخلفاتی توسط راهاندازی دبیرخانه به دبیرخانه حقوقی ارجاع می‌شود. دبیرخانه حقوقی مکلف است، پس از تشکیل پرونده، اقدامات لازم را جهت تکمیل آن انجام داده و موضوع را در کارگروه ارزیابی مطرح نماید. راهاندازی تخلف ارسالی توسط دبیرخانه باید مشتمل بر موارد زیر باشد:
الف. شرح تخلفات واقع‌شده با ذکر دقت و مستندات قانونی و مقرراتی و تحویل اسناد و مدارک مربوط به آن (مشخصات شخص مورد رسیدگی)؛
ب. مستندات و مدارک دال بر تطبیق اشخاص معرفی‌شده به‌عنوان شخص مورد رسیدگی؛
ج. زمان یا بازه زمانی وقوع تخلف.
تبصره ۱: کلیه امور مربوط به پیگیری تکمیل پرونده، تعیین وقت، بایگانی مدارک و مستندات پرونده و ابلاغ آراء صادره، بر عهده دبیرخانه حقوقی می‌باشد.
تبصره ۲: در صورتی که دبیرخانه حقوقی، راهاندازی تخلف ارائه‌شده را حائز تشخیص ناقص تشخیص دهد، پرونده را با ذکر موارد نقص به دبیرخانه عودت می‌دهد. دبیرخانه مکلف است نسبت به رفع موارد نقص اعلامی و ارسال مجدد آن به دبیرخانه حقوقی ظرف مدت ۵ روز کاری اقدام نماید.
تبصره ۳: در فرض ظن وقوع تخلف توسط نهاد مالی طرف قرارداد با عامل، دبیرخانه، مراتب را به معاونت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار ارجاع می‌نماید.
ماده ۷: دبیرخانه حقوقی پس از تعیین وقت رسیدگی، موضوع تخلف را مستند به مقررات نقض‌شده و با ذکر تاریخ و محتوای جلسه به شخص مورد رسیدگی جهت حضور در جلسه کارگروه ارزیابی حداقل ۵ روز قبل از جلسه ابلاغ می‌نماید. در دعوتنامه باید قید شود که نماینده شخص حقوقی با ارائه مدارک مثبت نمایندگی می‌تواند در جلسه کارگروه ارزیابی حاضر شده یا لایحه دفاعیه ارسال نماید. مهلت ارسال لایحه دفاعیه حداکثر تا تاریخ جلسه کارگروه ارزیابی می‌باشد.
تبصره ۱: عدم دریافت لایحه دفاعیه یا عدم حضور شخص مورد رسیدگی و یا نماینده وی، مانع از رسیدگی و صدور رأی نخواهد بود.
تبصره ۲: در صورت لزوم فوریه رسیدگی با درخواست دبیرخانه و با قید جهات فوریه، جلسه بدون رعایت مفاد این ماده و با احضار فوری شخص مورد رسیدگی برگزاری می‌گردد.
تبصره ۳: ابلاغ دعوتنامه جهت حضور در جلسه کارگروه ارزیابی، آراء و سایر اوراق و اخطاریه‌ها توسط دبیرخانه حقوقی می‌تواند با استفاده از روش‌های الکترونیکی از قبیل سامانه‌های ارتباطی با اشخاص تحت نظارت، پیامک، پست یا هر روش دیگری که توجیه‌پذیر با ثبات قانونی باشد، صورت پذیرد. ابلاغ‌های صورت گرفته از طرف مذکور به منزله ابلاغ قانونی می‌باشد.
ماده ۸: کارگروه ارزیابی تأمین مالی جمعی پس از بررسی دقت و مستندات پرونده و دفاعیات اشخاص مورد رسیدگی، در صورت احراز کفایت رسیدگی، با اعلام ختم رسیدگی و اخذ تصمیم، مبادرت به انشاء رأی می‌نماید.
تبصره: تصمیمات اخذشده با رأی موافق حداکثر اعضا که علی‌القاعده یکی از آنها نماینده سازمان است، معتبر خواهد بود.
ماده ۹: دبیرخانه حقوقی موظف است حداکثر ظرف ۴ روز کاری از تاریخ دریافت رأی کارگروه ارزیابی، نسبت به ابلاغ آن اقدام نماید.
تبصره: دبیرخانه حقوقی موظف است، یک نسخه از آراء صادره را به معاونت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال نماید.
ماده ۱۰: کلیه آراء صادره توسط کارگروه ارزیابی، ظرف ۱۰ روز کاری از تاریخ ابلاغ، قابلیت اعتراض نزد کارگروه ارزیابی خواهد بود. درخواست اعتراض بایستی به صورت مکتوب به دبیرخانه حقوقی ارسال شود.
ماده ۱۱: در صورت وقوع موارد کیفی، دبیرخانه مبادرت به صدور تذکر اداری می‌نماید:
- تخطی از انجام وظایف مندرج در بخش دوم و سوم (وظایف) این دستورالعمل؛
- عدم اعلام هزینه‌های ارائه خدمات به دبیرخانه توسط عامل؛
- عدم استفاده از حساب‌های تفسیلی اختصاصی به ازای هر طرح؛
- عدم به‌کارگیری یا عدم توجه به ملاحظات ناظر فنی/مالی منتخب؛
- افشای هویت تأمین‌کنندگان طرح بدون اجازه ایشان؛
- عدم افشای ارتباط عامل، نهاد مالی، متقاضی؛
- عدم انتشار کلیه اطلاعات عمومی در فراخوان موجود در سکو؛
- عدم اعلام مسیرهای ارتباطی تأمین‌کنندگان و متقاضیان با عامل؛
- عدم اطلاع‌رسانی ریسک‌های مختص هر طرح؛
- فراهم نکردن شرایط اخذ استعلام طرح و استعلام کد رهگیری از فرابورس؛
- توصیه به مشارکت در طرح خاص به تأمین‌کنندگان؛
- عدم رعایت اولویت زمانی مشارکت تأمین‌کنندگان در طرح‌ها؛
- عدم انتشار گزارشات دوره‌ای و پایانی طرح‌ها و صورت‌های مالی حسابرسی‌شده طی مهلت مقرر در سکو و سامانه جامع فرابورس؛
- عدم امکان درج نظرات تأمین‌کنندگان هر طرح در صفحه همان طرح؛
- انتقال منابع به متقاضی و یا تأمین‌کنندگان بعد از تأیید نهاد مالی با تأخیر بیش از ۲ روز کاری؛
- هرگونه اعطای اعتبار به تأمین‌کنندگان توسط عامل؛
- عدم همکاری با کارگروه ارزیابی/دبیرخانه در ارائه بموقع مستندات درخواستی؛
- عدم اطلاع به دبیرخانه در صورت دریافت شکایت یا انحراف از یک طرح؛
- عدم انجام تشریفات تعلیق طرح در صورتیکه عامل شکایت یا انحرافی از یک طرح باز مشاهده یا گزارشی در این خصوص دریافت نماید؛
- عدم اخذ تأییدیه بیانیه ریسک.
تبصره: رونوشته تذکر اداری به دبیرخانه حقوقی ارسال خواهد شد.
۵. اقدامات انضباطی
ماده ۱۲: اقدامات انضباطی کارگروه ارزیابی مطابق ماده ۳۹ دستورالعمل شامل موارد زیر است:
الف. تذکر کتبی
- تخلفاتی که منجر به تذکر کتبی به عامل می‌شود:
- عدم اقدام در جهت رفع موضوعات مرتباً با تذکرات اداری ابلاغ‌شده ظرف مدت ۳ روز کاری؛
- در صورت تکرار تذکر اداری بیش از دو بار در موضوع مشابه و یا بیش از سه بار در موضوعات متفاوت؛
ب. تعلیق فعالیت برای مدت مشخص
- تخلفاتی که منجر به تعلیق فعالیت عامل می‌شود:
- عدم اقدام در جهت رفع موضوعات مرتباً با تذکر/تذکرات کتبی؛
- در صورت تکرار تذکر کتبی بیش از سه بار در بازه یک سال؛
- انتشار طرح دارای تضمین سود پیش‌بینی‌شده؛
- تغییرات سهامداری بدون دریافت تأییدیه کارگروه ارزیابی؛
- انتشار طرح بدون دریافت نماد اختصاصی در سکو؛
- تأمین مالی برای متقاضیان دارای سابقه نکول طی مدت اعلامی.
ج. لغو مجوز فعالیت تأمین مالی جمعی
- تخلفاتی که منجر به لغو مجوز فعالیت تأمین مالی جمعی عامل می‌شود:
- عدم انجام اقدامات اصلاحی جهت خروج از تعلیق طی مدت زمان اعلام‌شده توسط کارگروه ارزیابی؛
- تأمین مالی جمعی برای طرح‌های ممنوع شده طبق قوانین.
تبصره ۱: در صورت تعلیق فعالیت عامل تا زمان رفع تعلیق یا لغو مجوز، عامل در احتساب مذکور در تبصره ۲ ماده ۴ دستورالعمل در رابطه با تعداد عاملین طرف قرارداد با نهاد مالی محسوب خواهد شد. فسخ قرارداد میان عامل و نهاد مالی، پس از تشکیل پرونده تخلفاتی، رافع حکم موضوع این ماده نمی‌باشد.
تبصره ۲: در صورتی که راهاندازی تخلف مشتمل بر تعلیق یا لغو مجوز فعالیت باشد، با پیشنهاد دبیرخانه و تأیید مدیرعامل فرابورس ایران، عامل از زمان تشکیل پرونده تخلفاتی تا احراز/عدم احراز تخلف آن، مجاز به ثبت طرح جدید نخواهد بود.
۶. سایر
ماده ۱۳: دبیرخانه در راستای اهداف ماده ۴۴ دستورالعمل، می‌تواند در هر زمان مستندات مربوط به رعایت مفاد دستورالعمل، این ضوابط و مصوبات شورای عالی بورس و اوراق بهادار، سازمان بورس و اوراق بهادار و کارگروه ارزیابی و فرابورس و سایر مصوبات و ابلاغیه‌های کیرزا را از عامل یا نهاد مالی درخواست نماید.
ماده ۱۴: در صورت دریافت شکایات از یک طرح باز و یا مشاهده و دریافت راهاندازی تخلف، با پیشنهاد دبیرخانه و تأیید مدیرعامل فرابورس ایران، صدور مجوز فعالیت شرکت متوقف خواهد شد.
ماده ۱۵: شرح وظایف دبیرخانه در خصوص مفاد این دستورالعمل توسط کارگروه ارزیابی تأمین مالی جمعی تبیین و ابلاغ می‌شود.
